136
Η απελευθέρωση της Λέσβου το 1912 αποτελεί ένα σημαντικό γεγονός στην ιστορία του ελληνικού έθνους, σηματοδοτώντας την απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό και την επανασύνδεση του νησιού με την Ελλάδα.
Στις 8 Νοεμβρίου 1912, κατά τη διάρκεια του Α’ Βαλκανικού Πολέμου, μοίρα του ελληνικού στόλου υπό τη διοίκηση του ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη, μετά την απελευθέρωση της Λήμνου (8 Οκτωβρίου 1912), κατέπλευσε στη Μυτιλήνη και απαίτησε από τις οθωμανικές Αρχές την παράδοση της πρωτεύουσας του νησιού, όπερ και εγένετο. Ηταν η αρχή για την ελευθερία, αφού ύστερα από ένα μήνα στις 8 Δεκεμβρίου του 1912, παραδόθηκαν στο λόφο Πετσοφά τα ηττημένα Οθωμανικά στρατεύματα και απελευθερώθηκε ολόκληρη η Λέσβος.
Μετά την απελευθέρωση της γειτονικής Λήμνου και με τους κατοίκους της Λέσβου να αδημονούν πλέον για την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού, επιτροπή Πλωμαριτών επισκέφθηκε τον Ελληνικό Στόλο στον όρμο του Μούδρου, όπου αυτός ναυλοχούσε, και ενημέρωσε τον Κουντουριώτη για τις οθωμανικές δυνάμεις που βρίσκονταν στη Λέσβο, ζητώντας τον να επισπεύσει την απελευθέρωση του νησιού μας.
Ανταποκριθείς στο αίτημα των κατοίκων της Λέσβου, ο Ελληνικός Στόλος, με επικεφαλής το θωρηκτό «Γ. Αβέρωφ», αγκυροβόλησε έξω από το λιμάνι της Μυτιλήνης τα ξημερώματα της 8ης Νοεμβρίου 1912 και ο Κουντουριώτης ζήτησε από τις οθωμανικές Αρχές του νησιού την άμεση παράδοση της Μυτιλήνης, κι αυτές, λόγω της υπεροπλίας των ελληνικών δυνάμεων, αναγκάστηκαν να υποκύψουν στο τελεσίγραφο του αρχηγού του Στόλου του Αιγαίου κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους.
Τις μεσημβρινές ώρες της ίδιας ημέρας, μετά την παράδοση των οθωμανικών Αρχών και την αποχώρηση των ολιγάριθμων οθωμανικών στρατευμάτων, που κατευθύνθηκαν προς την ενδοχώρα του νησιού, ελληνικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν στην Πετρόσκαλα, στην προκυμαία της Μυτιλήνης, ενώ η πόλη σημαιοστολίστηκε.
Ακολούθως οι ελληνικές Αρχές κήρυξαν την ένωση της Λέσβου με την Ελλάδα, διακηρύσσοντας εκ παραλλήλου την αρχή της ισονομίας και της ισοπολιτείας για άπαντες τους κατοίκους του νησιού, χριστιανούς και μουσουλμάνους.
Η 8η Νοεμβρίου είναι μια πολύ σημαντική ημέρα για ζτη Λέσβο, γιατί γιορτάζει διπλά. Την ιστορική αυτή ημερομηνία γιορτάζει την απελευθέρωσή της από τον Οθωμανικό ζυγό, αλλά την ίδια μέρα γιορτάζει και ο προστάτης του νησιού που για χάρη του έρχονται χιλιάδες κόσμου από όλον το κόσμο, στον Ταξιάρχη του Μανταμάδου.